MANTUA

MANTUA

urbs Transpadanae regionis clarissima, Româ 300. annis antiquior, Episcopalis sub Archiepiscopo Aquileiensi, vulgo Mantua et Mantoa Italis, Mantove Gallis. Non longe a Cremonâ abesse innuit Virg. Eclog, 9. v. 28.

Mantua vae miserae nimium vicina Cremonae.

Eius siquidem, ut et Tassi, patria fuit. Martial. l. 1. Epigr. 62.

Marone felix Mantua est.

Fertilitatem eius innuit ipse Virg. Georg. l. 2. v. 198.

Et qualem infelix amisit Mantua campum,

Pascentem inveos herbosô flumine cycnos.

Non liquidi gregibus fontes, non gramina desunt.

Et quantum longis carpent armenta diebus,

Exiguâ tantum gelidus ros nocte reponit.

Capta ab Agilulpho, A. C. 590. quem Exarchus Callinicus pacem rumpens irritaverat. Ferventibus dein Guelphorum et Gibellinorum dissidiis, reliquarum in Italia urbium exemplum imitata, Passerinos fibi praefectos constituit, A. C. 1308. Iohannes postmodum Galeacius Rupertô Imperat. et Gallis victis urbium dominatores, inter quos Gonzagas, Mantuae subiugavit. A. C. 1403. Sed a Sigismundo Imperat. Gonzaga Marchio Mantuae ereatus est, A. C. 1420. In Vincentium Mantuae Ducem Polonorum vota inclinabant, A. C. 1606. cum dissidiis intestinis regnum collideretur. Vide infra, et omnino Cluver. de Ital. Antiq. l. 1. c. 26. Baudrando urbs magnifica, populosa et munitissima, antea vides, a Manto, vide ibi. Sed A. C. 1619. capta fuit a Germanis et misere vastata, reddita tamen suo Duci, e familia Gonzaga, indies pulchrior evadit. 18. milliar. a Piscaria in Austrum, uti et 24. a Verona, 10. a Pado in Boream. Non omittenda tria suburbia, quae velut totidem urbes, ad lacum, in cuius medio Mantua sita est, quorum nomina Porto Forteze, il Borgo di S. Georgio et The. Urbes in ditione praecipuae Viadana, Borgo-forte, Pomponesco, Goito, Governolo, Caneto, etc. ut praeteream Mirandulam, aliaque dominia, intra eius limites comprehensa. Hîc Concilium celebratum ab Alexandro II. contra Honorium II. ab Henrico IV. electum, A. C. 1064. quô inter alia statutum est, Papam a solis Cardinalibus in posterum eligendum esse. Item a Pio II. A. C. 1459. quô de Turcis repellendis actum est. Caput est Ducatus Mantuani, Ducato di Mantoa, qui a Pado bifariam scinditur. Terminatur ab Oriente Ducatu Ferariensi;a Septentrione territoriis Veronensi et Brixianô, ab Occasu agro Cremonensi, a Meridie Ducatu Mutinensi et ditione Ducis Mirandulae. Partes eius antea fuerant Guardistalla, Sabuloneta, Novellaria, Bozolum Bozolo, Castilio Stiveriarum Castiglione, et Sulpurinum Solfarino, sed nunc ab eo revulsa, propriis ex eadem familia parent Principibus. Subest Duci Mantuano pars maior Ducatus Montferratensis, inter Pedemontium, Liguriam, et Ducatus Mediolanensis. Inde Mantuanus. Stat.

Tentat audaci fide Mantuanae

Gaudia famae.

Μάντυα et Μάντουα Stephano, vide quoque supra, voce Gonzaga. Item pagus Hispaniae Tarraconensis in Carpetanis, vulgo Villa Manta dicta.